چشمان تمام باز

شناسانیوز-فضای مجازی واژه و یا مفهومی که این روزها بر سر زبان ها جاریست و به واقعیتی بدل شده که هرگز نمی توان منکر آن شد و یا نادیده اش گرفت.مانند هر پدیده ی تازه وارد دیگر موافقان و مخالفانی دارد.که اگر به استدلال های آنان گوش دهیم هر دو سو درست می گویند منتها نحوه ی بیان و جستجو برای راه حل متفاوت است.عده ای می گویند فضای مجازی شده جولانگاه عده ای که میخواهند خودشان را به نمایش بگذارند و با نمایش سبک زندگی شان نوعی فرهنگ بیگانه را تقلید می کنند.عده ای می گویند باید فضای مجازی را کلا تعطیل کرد چون ارتباط بین انسان ها را قطع کرده و دیگر صفای قدیم در روابط اجتماعی وجود ندارد. انسان ها دیگر فرصت ندارند که چهره به چهره بشوند.عده ای دیگر می گویند مخفیگاه مشکلات افراد شده و شما وقتی وارد فضای مجازی می شوید با واقعیت آدمها روبرو نیستید و یا معمولا تظاهر می کنند که همه چیز خوب است اما وقتی با ایشان از نزدیک مواجه می شویم گاه وضعیت کاملا خلاف آنست.

عده ای که موافق هستند می گویند فضای مجازی دریچه و یا دروازه ای است به روی جهان و ما می توانیم از این طریق با دیگر ملت ها و و روش زندگی شان و حتی نوع نگرششان به زندگی آشنا شویم . عده ای دیگر می گویند فضای مجازی محلی است برای ایجاد کسب و کارهای کوچک با کمترین سرمایه در مقایسه با ایجاد یک کسب و کار سنتی, هم از نظر نیروی انسانی و هم امکانات .راه اندازی یک کسب و کار در فضای مجازی بسیار راحت تر و ارزان تر است.عده ای می گویند به ما فرصت می دهد که بتوانیم خودمان را ابراز کنیم و اعتماد به نفس ما افزایش می یابد و ….
ادله ی موافقان و مخالفان بسیار بیشتر از آنست که بتوان در این نوشته جای داد. اما آنچه اهمیت دارد این است که هر دو دارند با سرعت در این فضا فعالیت می کنند تا بتوانند تاثیرات خودشان را بگذارند.وقتی فلان سیاست مدار در آنسوی دنیا حرفی می زند هنوز به قول معروف کلام منعقد نشده ما در اینجا جوابش را می دهیم و چه بسا پاسخ ما تاثیر گذار تر باشد.یا فلان کس شبانه توهین قومیتی می کند به صبح نرسیده مجبور می شود که نه تنها عذر خواهی کند بلکه مسئولیت کارش را بپذیرد و خود را به قانون تسلیم کند. چه بسا در گذشته برای همین توهین های قومیتی , درگیری های منجر به مرگ رخ می داد و امروز این هزینه تا به این حد کاهش یافته. مهم نیست که آن فرد هتاک توجیه شده یا نه مهم این است که دیگران در می یابند حضور در فضای مجازی مسئولیت دارد و باید مسئولیت آن را بپذیرد و مهمتر از آن که برای اثبات خطا نیاز به شاهد نیست بلکه همین فضای به ظاهر جرم خیز بدل می شود به ابزاری برای اثبات جرم هم برای دادگاه و هم برای ضابط قانون.
اگر ما در فضای مجازی با سبک زندگی دیگر ملتها آشنا شویم شاید هرگز لازم به سفر نباشد ما می توانیم با ارزانترین روش تجربه کسب کنیم حتی گفتگو کنیم و تبادل نظر داشته باشیم. آن عده ای که فکر می کنند فضای مجازی سراسر تهدید است آیا تاکنون به این فکر افتاده اند که برای اینکه در فضای مجازی فریب نخورند باید خودشان را قوی تر کنند ؟باید دانش بیشتری از مسایل روز داشته باشند؟ برای گفتگو با جوانان که اصلی ترین کاربرهای فضای مجازی هستند باید بیشتر خودشان را به جوانان نزدیک تر کنند؟ نفی یا نادیده گرفتن یک واقعیت نمی تواند آن واقعیت را محو و نابود کند.گاهی اولین قدم پذیرش است.از استادی نقل می کنم که روزی فرزند نوجوانش دربیرون منزل با دوستانش بود که فردی از خودرو پیاده می شود و می گوید که پولش را فراموش کرده و درخواست قرض کرده که تا یک ساعت دیگر می آورد پس می دهد, ان نوجوان می رود از داخل خانه پول می آورد و به آن رهگذر می دهد و پس از آن ساعتها منتظر می ماند و بالاخره مایوس می رود داخل.شب پدر یعنی همان استاد که ماجرا را می فهمد به همسرش می گوید چیزی نگو اگر ما میخواستیم در مورد این نوع خطرات چیزی بگوییم به اندازه ی این اتفاق تاثیر گذار نبود.انسان زندگی را از راه آزمون و خطا در می یابد و کمتر به پند و اندرز توجه می کند این ذات و خلقت انسان که خداوند در او نهاده.سراغ دارم شخصی را که مداد با سرعت غیر مجاز رانندگی می کرد و توسط پلیس جریمه می شد و حتی خودروی وی توقیف شد اما باز هم به سرعت غیر مجاز ادامه می داد تا اینکه روزی با چشمانش با سانحه ای در جاده بر خورد می کند که بر اثر سرعت غیر مجاز چند جوان جان باختند , تاثیر این صحنه چنان بود که بعد از آن نه تنها سرعت نمی رفت بلکه دیگران را هم پرهیز می داد.فضای مجازی اگر همه آنچه که مخالفان می گویند باشد می تواند درس عبرتی باشد برای عده ای دیگر تا کورکورانه در مسیر های خطا نروند.فضای مجازی مانند همه ی پدیده های تازه وارد روزی کهنه می شود و از چشم ها می افتد. مثل تلفن که برخی از پدران می گفتند ما تلفن نخواهیم داشت چون دختر در خانه داریم و مزاحم تلفنی زیاد است امابعد از دو دهه همان پدر گوشی هوشمند دارد. بهتر است با احتیاط و با چشمان بازبا پدیده های نو مواجه شویم و خودمان و خانواده مان را در امان نگه داریم تا با نفی و چشمان بسته در چاله بیافتیم.
افشین جعفری خواه